สมัญญาแห่งดอกกุหลาบ - ไขปริศนาฆาตกรรมอิงประวัติศาสตร์

"ความดีของหนังสืออยู่ที่มีคนอ่าน

หนังสือเกิดขึ้นจากสัญญะที่พาดพิงถึงสัญญะอื่นๆ

ซึ่งย้อนกลับมาพาดพิงถึงสิ่งต่างๆ

หากปราศจากดวงตาที่อ่านหนังสือ

มันก็บรรจุเพียงสัญญะที่ไม่ก่อให้เกิดมโนทัศน์

ฉะนั้นมันย่อมกลายเป็นเบื้อใบ้"

(สมัญญาแห่งดอกกุหลาบ, Umberto Eco)

"สมัญญาแห่งดอกกุหลาบ (The Name of the Rose)"

ผู้เขียน: Umberto Eco

ผู้แปล: ภัควดี

สนพ. ไลต์เฮาส์พับลิชชิ่ง, 2553

เลือกเล่มนี้มาอ่านเป็นหนังสือเล่มแรกรับปีใหม่ 2558

อ่านจบใน 4 วัน หนังสือหนามาก ตัวหนังสือก็เล็ก

รายละเอียดนี่อัดแน่น เน้นๆ เลยทีเดียว

ซื้อมาจากงานหนังสือเมื่อ 2 ปีที่แล้วมั้ง ถูกใจสันกระดาษที่ไม่เท่ากัน

(ไม่ได้สนใจเนื้อเรื่อง หรือรู้เลยว่าหนังสือเล่มนี้มันดัง)

"สมัญญาแห่งดอกกุหลาบ" ช่วงแรกนี่ไม่สนุกเอาเลย

อ่านไปด้วยความทรมานเพราะต้องดึงสมาธิกลับมาอ่านต่ออยู่เรื่อยๆ

เนื้อเรื่องเกิดในโบสถ์แห่งหนึ่งในอิตาลี ยุคกลาง

ผ่านบันทึกการบอกเล่าของแอดโซ พระในนิกายหนึ่งของศาสนาคริสต์

แอดโซซึ่งในขณะนั้นเป็นเพียงนวกะ มีเหตุต้องเดินทางร่วมกับภราดาวิลเลียมผู้เป็นอาจารย์

เมื่อไปถึงโบสถ์แห่งนี้ก็ต้องประสบกับเหตุคดีฆาตกรรมปริศนา

ภราดาวิลเลียมถูกเจ้าอาวาสขอให้ช่วยสืบความหาตัวคนร้าย และหยุดการฆาตกรรม

เนื่องด้วยศรัทธาในชื่อเสียงทางสติปัญญาของเขา

บุคคลหลายท่าน และเรื่องราวทางศาสนา (คริสต์)

ที่เกิดขึ้นในเรื่องอิงมาจากบุคคล และเหตุการณ์จริงทางประวัติศาสตร์ในยุคนั้น

ผู้เขียนใส่ข้อมูลมาเยอะมาก บทบรรยายก็ละเอียดวิจิตร

อ่านๆ ไปก็มีเบื่อๆ และไม่อินเพราะไม่มีพื้นความรู้เกี่ยวกับศาสนาคริสต์เท่าไร

แม้ผู้แปลจะอุตสาหะค้นคว้าคำอธิบายมาให้ในเชิงอรรถก็ตาม

แต่มันก็ยังยากเกินกว่าสมองเม็ดถั่วของดิฉันอยู่ดี

เชิงอรรถที่อัดแน่นนี่ก็ส่วนหนึ่งที่ทำให้การอ่านไม่ค่อยสนุก

เนื่องจากบางหน้า หรือบางจุดมีรายละเอียดต้องอธิบายเยอะ

การกล่าวอ้างอิงถึงบุคคลก็มาก

เชิงอรรถที่รวมๆ แล้วก็หนาเป็นร้อยหน้าจึงไปแยกส่วนอยู่ท้ายเล่ม

อ่านๆ แล้วก็ต้องสะดุด หยุดไปเปิดหา เลยอ่านไม่ต่อเนื่องเท่าไร

ทำให้ไม่อินกับเรื่องเท่าที่ควร

ประเด็นที่อ่านแล้วชอบที่สุด

ก็ตอนที่กล่าวถึงสำนวนเปรียบเทียบอำนาจการเยียวยาของลิ้นสุนัข

ว่าเหมือน "การสารภาพบาป"

สารภาพบาปเพื่อปลดเปลื้องความรู้สึกผิดในใจ

ความรู้สึกผิดนี้ก็เปรียบเหมือนบาดแผล

เวลาสุนัขมีแผล มันก็จะเลียแผลตัวเอง รักษาตัวเองตามสัญชาตญาณ

(จนสัตวแพทย์ต้องใส่ที่ครอบรูปร่างเหมือนโทรโข่งให้มัน

ป้องกันมันเลียแผลนั่นแหละ)

และยังการที่สุนัขชอบหวนกลับไปกินอาเจียนตัวเองก็เป็นสัญญาณเตือน

ว่าเรามีโอกาสกลับไปทำบาปเดิมซ้ำสอง

ความรู้เป็นได้ทั้งคุณและโทษ

และในยุคที่มีการปิดกั้นความรู้ให้อยู่เฉพาะกลุ่มนักบวช

มีการล่าและเผาผู้ที่มีแนวโน้มใช้ "เวทมนต์" และเป็นปฏิปักษ์ต่อศาสนจักร

การพูด อ่าน เขียน หรือทำสิ่งใดพลาดเพียงนิดเดียว

ก็อาจทำให้ตัวเองขึ้นไปอยู่บนตะแลงแกงได้ง่ายๆ

เมื่ออ่านถึงตอนที่การสืบสวนคดีความเริ่มเข้มข้นนี่ก็สนุกน่าติดตามขึ้นเรื่อยๆ

ปริศนาเกี่ยวกับเขาวงกตในหอสมุดของโบสถ์นี่ก็เจ๋ง

ภาษาสำนวนโวหารที่ใช้ก็สวยอ่ะ

อย่างตอนที่แอดโซพรรณาถึงตอนที่กุ๊กกิ๊กกับเด็กสาวนั่นบรรยายได้เห็นภาพ

และโรแมนติกเอามากๆ อ่านแล้วเคลิ้ม

อ่านมาถึงตรงนี้อย่าเพิ่งรีบด่วนตัดสินว่าหนังสือเล่มนี้ไม่ดีนะ

หนังสือดี บางทีมันก็ไม่สนุก เหมือนภาพยนตร์อ่ะแหละ

ยังไงก็อยากจะขอแนะนำให้ลองหามาอ่านกัน

ถือว่าเป็นความท้าทายอย่างหนึ่งก็ว่าได้

ถ้าอ่านผ่านช่วงแรกไปได้ ก็ถือว่าประสบความสำเร็จไปก้าวหนึ่ง 55

ท้ายเล่มยังมีคำอธิบายของ Umberto Eco ถึงการเขียนหนังสือเล่มนี้

และที่มาของชื่อเล่มด้วย ทำไมต้องดอกกุหลาบ

เอาเป็นว่าบางทีคุณอ่านแล้วอาจจะชอบ จะได้มาแลกเปลี่ยนความเห็นกันว่าอะไรยังไง

"หนังสือไม่ได้มีไว้ให้เชื่อ แต่มีไว้ให้ค้นคว้า

เมื่อเราพิจารณาหนังสือสักเล่ม อย่าถามว่ามันบอกอะไร

แต่จงถามว่ามันมีความหมายอย่างไร"

(สมัญญาแห่งดอกกุหลาบ, Umberto Eco)