ความรักและปีศาจตัวอื่นๆ - ครั้งแรกกับงานเขียนของกาเบรียล การ์เซีย มาเกซ

“เพื่อเธอฉันจึงได้เกิดมา

เพื่อเธอฉันจึงมีชีวิต

เพื่อเธอฉันจะตาย

เพื่อเธอฉันกำลังตายอยู่ ณ ขณะนี้”

(กาเบรียล การ์เซีย มาเกซ, ความรักและปีศาจตัวอื่นๆ)

"ความรักและปีศาจตัวอื่นๆ (Of Love and Other Demons)"
ผู้เขียน: กาเบรียล การ์เซีย มาเกซ
ผู้แปล: ชัยณรงค์ สมิงชัยโรจน์

สนพ. บทจร, พิมพ์ครั้งที่ 1, กันยายน 2556

กับหนังสือ บางครั้งมันก็เหมือนจะมีพรหมลิขิตบันดาลให้ได้อ่านนะ

"ความรักและปีศาจตัวอื่นๆ" หรือ Of Love and Other Demons

ของกาเบรียล การ์เซีย มาเกซ เล่มนี้ไม่รู้อะไรดลใจให้เราซื้อมาอ่าน

อาจจะเป็นเพราะภาพวาดหน้าปกสวยๆ หรือชื่อเรื่องที่แปลกสะดุดใจ

สารภาพว่าตอนซื้อมานี่ไม่ได้ดูเนื้อหา หรือว่าจดจำผู้เขียนได้เลย

ว่าเป็นคนเดียวกับผู้เขียนหนึ่งร้อยปีแห่งความโดดเดี่ยว (ซึ่งยังไม่เคยอ่านเหมือนกัน)

วันหนึ่งขณะถูกส่งไปทำข่าวการรื้อถอนสุสานแห่งหนึ่ง

กาเบรียล การ์เซีย มาเกซก็เกิดปิ๊งพล็อตของนิยายเรื่องนี้ขึ้นมา

เมื่อเขาพบว่าในโลงหนึ่งบรรจุโครงกระดูกของเด็กสาว
ที่มีผมยาวออกมาแม้หลังจากเสียชีวิตแล้ว

และอาจเป็นเด็กสาวคนเดียวกับที่เขาเคยได้ยินเรื่องเล่าของเธอ

ว่าเธอถูกสุนัขบ้ากัด แล้วติดเชื้อจนเสียชีวิต

เซียร์วา มาเรีย บุตรีเพียงคนเดียวของท่านมาควิส

ซึ่งเกิดกับภรรยานอกกฎหมายเบอร์นาร์ดา

ถูกทิ้งให้เติบโตขึ้นโดยการเลี้ยงดูของหัวหน้าทาสในบ้านของมาควิส

เธอถูกสุนัขกัดขณะเดินเที่ยวตลาด แต่เรื่องก็ถูกลืมไปอย่างรวดเร็ว

ไม่กี่วันต่อมา สุนัขตัวนั้นตาย และระบุว่าเป็นโรคพิษสุนัขบ้า

มาควิสเริ่มกังวลใจ และหันมาสนใจบุตรีเป็นครั้งแรกในรอบ 12 ปี

ด้วยห่วงว่าเซียร์วา มาเรียจะติดเชื้อ ท่านมาควิสพยายามรักษาเธอในทุกวิถีทาง

และเมื่อถูกท่านบิชอปชักนำให้นำตัวเธอไปอยู่ในความคุ้มครอง
ของตัวแทนแห่งพระเจ้าในคอนแวนต์

เพราะท่านเชื่อว่าในตัวของเซียร์วา มาเรียนั้นมีปีศาจสิงสู่

ท่านมาควิสก็เชื่อในคำกล่อม และตัดสินใจนำเธอไปฝากฝังให้คณะชีในคอนแวนต์ดูแล

แล้วเรื่องราวหลังจากนั้นก็มีแต่จะเลวร้ายยิ่งขึ้น...

คงไม่มากเกินไปหากจะบอกว่า ความรักและปีศาจตัวอื่นๆ นั้น

มีแต่ความรันทด และโดดเดี่ยวในทุกตัวละคร

เราได้เห็นด้านมืดของจิตใจคน

"ปีศาจ" ที่แท้จริงนั้นจริงๆ แล้วอยู่ในตัวคนเราทุกคนนั่นแหละ

อยู่ที่ว่าจะแสดงออกมาเมื่อไร และอย่างไร

เซียร์วา มาเรีย ก็แค่เด็กสาวที่ถูกพ่อแม่แท้ๆ ทิ้งขว้าง

ให้เติบโตขึ้นมาท่ามกลางหมู่ทาส

เธอเรียนภาษาของพวกเขา รับความเชื่อทางศาสนาของพวกเขา

เธอไม่ได้รับการอบรมกิริยามารยาท

หรือได้รับการศึกษาอย่างที่ธิดาของขุนนางใหญ่ หรือผู้มีอันจะกินพึงได้รับ

จวบจนวันเกิดครบ 12 ปี ท่านมาควิสผู้บิดาจึงหันมามองบุตรีของตน

และนำเธอมาเลี้ยงดูชิดใกล้ และค้นพบในเวลาที่สายเกินไปแล้ว

ว่าเขารักบุตรีผู้นี้เพียงไร

ท่านมาควิสผู้ขี้อาย เลื่อนลอย และโลเล ไร้ซึ่งความเป็นผู้นำ

เมื่อมีรักครั้งแรก เขากลับตกหลุมรักหญิงเสียสติ

และก็ยอมพ่ายละทิ้งรักนั้น

เพราะทนต่อความโดดเดี่ยวจากการถูกโทษทัณฑ์จากบิดาให้ไปอยู่ในที่ห่างไกลไม่ไหว

สุดท้ายยอมแต่งงานกับหญิงสูงศักดิ์สมกัน แต่ก็เพิกเฉยต่อเธอ

ต่อมาพอทำให้เบอร์นาร์ดา ผู้เป็นแม่ของเซียร์วา มาเรียท้อง

เขาก็จำยอมรับเธอเป็นภรรยา

แต่มาควิสก็คือมาควิส เขาติดอยู่ในโลกส่วนตัว กับความกลัวต่างๆ นาๆ

เพิกเฉยต่อภรรยา และลูก

โผไปโผมา กว่าจะรู้ตัวว่ารักลูก รักเมียก็สายเกินไปเสียแล้ว
สุดท้ายก็ไม่อาจรักษาความรักใดไว้ได้เลย

เบอร์นาร์ดาเป็นหญิงโลภ มากราคะ ดั่งคำบรรยายถึงตัวเธอในเรื่อง

“…มีนิสัยจัดจ้าน อารมณ์ร้าย ก้าวร้าว ชอบยั่วราคะ

และมีความกระหายในมดลูกที่สนองความหื่นของทหารได้ทั้งป้อม”

เธอคบชู้กับทาสหนุ่มล่ำสัน

ไม่สนใจลูกตัวเอง และผลักไสเซียร์วา มาเรียออกจากอกหลังจากให้นมลูกเพียงแค่ครั้งเดียว

เธอเก่งการค้า และมีหัวหน้าทาสฝีมือดีที่ช่วยเลี้ยงลูก
และจัดการดูแลทาสในบ้านอย่างเป็นระบบ

แต่ไม่นานผลจากการติดเหล้า และยาเสพย์ติด

เธอก็หมดความสวยงาม ความเยาว์วัย และความเก่งกาจในการค้าขาย

เมื่อรู้ว่าลูกถูกสุนัขกัด ก็ไม่สนใจ

หรือแม้แต่ตอนที่เซียร์วา มาเรียออกจากบ้านไปอยู่คอนแวนต์

เบอร์นาร์ดาก็ไม่รู้สึกเลยสักนิดว่าลูกหายไป

เธอเองก็ติดอยู่ในโลกของตัวเอง

โลกแห่งของมึนเมา ความเกลียด และโรคภัยของตัวเอง

เรื่องราวดูตลก และเสียดเย้ยเมื่อบิชอปเชื่อมั่นแน่ว่าเซียร์วา มาเรียถูกปีศาจสิง
และสั่งให้บาทหลวงหนุ่มเดลาอูราไปประกอบพิธีขับไล่ปีศาจ
แต่การณ์กลับกลายเป็นว่าเดลาอูราตกหลุมรักเซียร์วา มาเรียสุดหัวใจ
แม้เดลาอูราจะบวชเรียนมานานหลายปี และอายุ 35 ปีแล้ว
แต่เขาก็ไม่อาจหนี และไม่อาจทานอำนาจแห่งรัก
เมื่อบุพเพอาละวาดให้เขาตกหลุมรักเด็กสาวที่อ่อนกว่าเขา 20 กว่าปี
แถมยังเป็นเด็กสาวที่ถูกชี้ชัดว่าเป็นปีศาจที่เขาต้องกำราบอีกต่างหาก

ตัวแม่ชีอธิการของคอนแวนต์ที่เซียร์วา มาเรียถูกกุมขังอยู่ก็ดูจะใจร้ายไปหน่อย
แถมอยู่กับความเคียดแค้นเรื่องราวแต่หนหลัง
ไม่ยอมผ่อนปรน และงมงาย
ปฏิบัติต่อเด็กหญิงด้วยความร้ายกาจเกินกว่าจะเชื่อได้ว่า เป็นแม่ชีผู้รับคำสอนของพระเจ้า

ตัวละครผู้ใหญ่หลายๆ คน ทำให้เกิดความข้องใจ
ว่าปีศาจที่แท้จริงคือใคร หรืออะไรกันแน่
ตัวท่านบิชอป, โฮเซฟา มีรันดา แม่ชีอธิการของคอนแวนต์,
และบรรดาชีทั้งหลายในคอนแวนต์ที่ตัดสิน และปฏิบัติต่อเซียร์วา มาเรียอย่างโหดร้าย
ความเมตตาของผู้ที่ถือปฏิบัติตามคำสอนของพระเจ้าอยู่ที่ไหนล่ะ?
ความมีเหตุมีผลหายไปไหนกัน?
ตัวมาควิส กับเบอร์นาร์ดา ผู้เป็นพ่อแม่ หากแต่ไม่ทำหน้าที่นั้นเลยล่ะ?
คนเหล่านี้ต่างหากที่มีปีศาจสิงสู่ในใจ จนขาดไร้ความรักความเมตตาต่อเด็กหญิง

“ความสุขรักษาโรคได้ดีกว่ายาทุกชนิด”
(กาเบรียล การ์เซีย มาเกซ, ความรักและปีศาจตัวอื่นๆ)

ความงมงาย เกิดจากความไม่รู้ ไม่เข้าใจ
ความไม่รู้ ไม่เข้าใจ ทำให้เกิดความกลัว
และเมื่อหวาดกลัว คนเราสามารถทำสิ่งร้ายกาจต่อกันได้อย่างไม่น่าเชื่อ
เซียร์วา มาเรียแท้จริงก็คงเป็นแค่เด็กหญิงที่ขาดความรัก ความเอาใจใส่จากพ่อแม่แท้ๆ
และถูกเลี้ยงดูมาด้วยสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมเท่าไรนัก
เธอจึงกลายเป็นเด็กร้ายกาจในบางครั้ง และชอบโกหก
ถ้าเพียงแค่ท่านมาควิสจะเชื่อคำแนะนำของอาเบรนุนซีโอ
แค่หนักแน่นมากกว่านั้นสักนิด ไม่ส่งตัวเธอไปที่คอนแวนต์
เธอก็คงไม่ถูกขัง และกระทำทารุณ
หรืออย่างน้อยถ้าเขามุ่งมั่นที่จะนำตัวเธอกลับคืนมา
เขาอาจแก้ไขสถานการณ์ให้ดีขึ้นต่อทุกฝ่ายได้ไม่ยาก

หลังอ่านจบก็พบว่าติดใจงานของป๋ากาเบรียล การ์เซีย มาเกซเข้าให้แล้ว
ถ้อยคำฉะฉาน ตรงๆ เน้นชัดเห็นภาพดี
เดี๋ยวคงต้องหาเวลาหยิบ "หนึ่งร้อยปีแห่งความโดดเดี่ยว" มาอ่านเสียที
อ่อ ท้ายเล่ม "ความรักและปีศาจตัวอื่นๆ" นี่มีบทสัมภาษณ์ป๋ากาเบรียลด้วยนะคะ
ความคิด ความเห็นแกน่าสนใจไม่น้อยเลย
อ่านแล้วคนที่ไม่เคยอ่าน ไม่เคยรู้จักผลงานของแกมาก่อนเลยอย่างเราก็เริ่มจะพอรู้จัก
และอยากรู้จัก อยากอ่านผลงานของนักเขียนรางวัลโนเบลท่านนี้มากขึ้นอีก